La laitière et le pot au lait
Truyện cô hàng sữa (Người dịch: Nguyễn Văn Vĩnh)
Perrette, sur sa tête ayant un Pot au lait
Bien posé sur un coussinet,
Prétendait arriver sans encombre à la ville.
Légère et court vêtue elle allait à grands pas;
Ayant mis ce jour-là pour être plus agile
Cotillon simple, et souliers plats.
Notre Laitière ainsi troussée
Comptait déjà dans sa pensée
Tout le prix de son lait, en employait l’argent,
Achetait un cent d’œufs, faisait triple couvée;
La chose allait à bien par son soin diligent.
Il m’est, disait-elle, facile
D’élever des poulets autour de ma maison:
Le Renard sera bien habile,
S’il ne m’en laisse assez pour avoir un cochon.
Le porc à s’engraisser coûtera peu de son;
Il était quand je l’eus de grosseur raisonnable;
J’aurai le revendant de l’argent bel et bon;
Et qui m’empêchera de mettre en notre étable,
Vu le prix dont il est, une vache et son veau,
Que je verrai sauter au milieu du troupeau?
Perrette là-dessus saute aussi, transportée.
Le lait tombe; adieu veau, vache, cochon, couvée;
La Dame de ces biens, quittant d’un oeil marri
Sa fortune ainsi répandue,
Va s’excuser à son mari
En grand danger d’être battue.
Le récit en farce en fut fait;
On l'appela le Pot au lait.
Quel esprit ne bat la campagne?
Qui ne fait châteaux en Espagne?
Picrochole, Pyrrhus, la Laitière, enfin tous,
Autant les sages que les fous?
Chacun songe en veillant, il n’est rien de plus doux:
Une flatteuse erreur emporte alors nos âmes:
Tout le bien du monde est à nous,
Tous les honneurs, toutes les femmes.
Quand je suis seul, je fais au plus brave un défi;
Je m'écarte, je vais détrôner le Sophi;
On m’élit Roi, mon peuple m’aime;
Les diadèmes vont sur ma tête pleuvant:
Quelque accident fait-il que je rentre en moi-même;
Je suis gros Jean comme devant.
Dịch:
Cô Bê-rét đi mang liễn sữa
Kê đệm bông để giữa đỉnh đầu
Chắc rằng kẻ chợ xa đâu
Nhẹ nhàng thoăn thoắt chẳng âu ngại gì
Chân hôm ấy thì đi dép một
Váy xắn cao ton tót bước nhanh
Gọn gàng mà lại thêm xinh
Vừa đi vừa tính phân minh từng đồng
Sữa bấy nhiêu, bán xong ngần ấy
Trứng một trăm mua lấy về nhà
Ấp đều có khó chi mà
Khéo ra mấy chốc đàn gà đầy sân
Cáo nọ dẫu mưu thần chước giỏi
Có tha đi cũng lỏi mươi con
Bán đi mua một lợn non
Ta cho ăn cám béo tròn như trâu
Đem ra chợ bầy đâu chẳng đắt
Bán lợn đi, lại dắt bò về
Thừa tiền thêm một con bê
Để cho nó nhẩy bốn bề mà coi
Cô Bê-rét nói rồi cũng nhẩy
Sữa đổ nhào hết thẩy còn chi
Nào bò, nào lợn, nào bê
Nào gà, nào trứng cùng đi đằng trời
Cô tôi thấy của rơi lênh láng
Lủi thủi về chịu mắng cùng chồng
Đành rằng mấy gậy là cùng
Để câu chuyện sữa kể dong khắp làng
Nghĩ lắm kẻ hoang đường cũng lạ
Ước xa xôi hay quá phận mình
Tề-Mân, Sở-Mục hùng danh
Ví cùng Bê-rét rành rành cũng như
Rõ mở mắt trơ trơ mà mộng
Chuyện mơ hồ mà động đến lòng
Của đời hết thảy thu xong
Trường thành đắp nổi, A-phòng về ta
Khi ta một mình ta thách hổ
Vua nước Tàu đạp đổ như chơi
Vận may lại thuận lòng người
Muôn dân mến phục, ngai Trời ngồi trên
Sịch một tiếng tỉnh liền giấc mộng
Té vẫn mình bố Ngỗng xưa nay
Nguồn: Nguyễn Văn Vĩnh, Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Cảo thơm, 1970
Truyện cô hàng sữa (Người dịch: Nguyễn Văn Vĩnh)
Perrette, sur sa tête ayant un Pot au lait
Bien posé sur un coussinet,
Prétendait arriver sans encombre à la ville.
Légère et court vêtue elle allait à grands pas;
Ayant mis ce jour-là pour être plus agile
Cotillon simple, et souliers plats.
Notre Laitière ainsi troussée
Comptait déjà dans sa pensée
Tout le prix de son lait, en employait l’argent,
Achetait un cent d’œufs, faisait triple couvée;
La chose allait à bien par son soin diligent.
Il m’est, disait-elle, facile
D’élever des poulets autour de ma maison:
Le Renard sera bien habile,
S’il ne m’en laisse assez pour avoir un cochon.
Le porc à s’engraisser coûtera peu de son;
Il était quand je l’eus de grosseur raisonnable;
J’aurai le revendant de l’argent bel et bon;
Et qui m’empêchera de mettre en notre étable,
Vu le prix dont il est, une vache et son veau,
Que je verrai sauter au milieu du troupeau?
Perrette là-dessus saute aussi, transportée.
Le lait tombe; adieu veau, vache, cochon, couvée;
La Dame de ces biens, quittant d’un oeil marri
Sa fortune ainsi répandue,
Va s’excuser à son mari
En grand danger d’être battue.
Le récit en farce en fut fait;
On l'appela le Pot au lait.
Quel esprit ne bat la campagne?
Qui ne fait châteaux en Espagne?
Picrochole, Pyrrhus, la Laitière, enfin tous,
Autant les sages que les fous?
Chacun songe en veillant, il n’est rien de plus doux:
Une flatteuse erreur emporte alors nos âmes:
Tout le bien du monde est à nous,
Tous les honneurs, toutes les femmes.
Quand je suis seul, je fais au plus brave un défi;
Je m'écarte, je vais détrôner le Sophi;
On m’élit Roi, mon peuple m’aime;
Les diadèmes vont sur ma tête pleuvant:
Quelque accident fait-il que je rentre en moi-même;
Je suis gros Jean comme devant.
Dịch:
Cô Bê-rét đi mang liễn sữa
Kê đệm bông để giữa đỉnh đầu
Chắc rằng kẻ chợ xa đâu
Nhẹ nhàng thoăn thoắt chẳng âu ngại gì
Chân hôm ấy thì đi dép một
Váy xắn cao ton tót bước nhanh
Gọn gàng mà lại thêm xinh
Vừa đi vừa tính phân minh từng đồng
Sữa bấy nhiêu, bán xong ngần ấy
Trứng một trăm mua lấy về nhà
Ấp đều có khó chi mà
Khéo ra mấy chốc đàn gà đầy sân
Cáo nọ dẫu mưu thần chước giỏi
Có tha đi cũng lỏi mươi con
Bán đi mua một lợn non
Ta cho ăn cám béo tròn như trâu
Đem ra chợ bầy đâu chẳng đắt
Bán lợn đi, lại dắt bò về
Thừa tiền thêm một con bê
Để cho nó nhẩy bốn bề mà coi
Cô Bê-rét nói rồi cũng nhẩy
Sữa đổ nhào hết thẩy còn chi
Nào bò, nào lợn, nào bê
Nào gà, nào trứng cùng đi đằng trời
Cô tôi thấy của rơi lênh láng
Lủi thủi về chịu mắng cùng chồng
Đành rằng mấy gậy là cùng
Để câu chuyện sữa kể dong khắp làng
Nghĩ lắm kẻ hoang đường cũng lạ
Ước xa xôi hay quá phận mình
Tề-Mân, Sở-Mục hùng danh
Ví cùng Bê-rét rành rành cũng như
Rõ mở mắt trơ trơ mà mộng
Chuyện mơ hồ mà động đến lòng
Của đời hết thảy thu xong
Trường thành đắp nổi, A-phòng về ta
Khi ta một mình ta thách hổ
Vua nước Tàu đạp đổ như chơi
Vận may lại thuận lòng người
Muôn dân mến phục, ngai Trời ngồi trên
Sịch một tiếng tỉnh liền giấc mộng
Té vẫn mình bố Ngỗng xưa nay
Nguồn: Nguyễn Văn Vĩnh, Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Cảo thơm, 1970
