Văn lớp 9: hướng dẫn học sinh lập dàn ý và bài văn mẫu phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê
Từ ngàn xưa người phụ nữ truyền thống Việt Nam nổi tiếng với khẩu hiệu trung thực, đảm đang và dũng cảm, gan dạ. Đặc biệt trong những cuộc kháng chiến, khi bờ cõi đất nước bị lăm le xâm lược thì bản lĩnh và vẻ đẹp tâm hồn ấy càng được phát huy hơn bao giờ hết. Thời trước có Hai Bà Trưng, rồi chị Võ Thị Sáu, hay những bà mạ Việt Nam anh hùng đã không tiếc tuổi già sức yếu hay mạng sống của con trai mình mà cổ vũ họ sẵn sàng ra tiền tuyến chiến đấu. Tất cả những vẻ đẹp ấy đi vào văn chương và được khắc họa qua hình tượng nghệ thuật đặc sắc, trong đó tiêu biểu là nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Vậy thì hôm nay mình sẽ giúp các bạn bài văn phân tích nhân vật Phương Định để hiểu sâu sắc hơn một thời kì oanh liệt, hào hùng của dan tộc các bạn nhé. Với đề bài này, các bạn cần phân tích tính cách, ngoại hình nhân vật và diễn biến tâm lí nhân vật trong những lần phá bom nhé. Mời các bạn tham khảo bài làm dưới đây.
Đây là bài phân tích khá thường gặp trong ngữ văn lớp 9
LẬP DÀN Ý BÀI VĂN PHÂN TÍCH NHÂN VẬT PHƯƠNG ĐỊNH TRONG TRUYỆN NGẮN “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”.
1.MỞ BÀI:
Giới thiệu tác giả tác phẩm và nhân vật Phương Định.
2.THÂN BÀI:
3.KẾT BÀI:
BÀI VĂN PHÂN TÍCH NHÂN VẬT PHƯƠNG ĐỊNH TRONG TRUYỆN NGẮN “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”.
Lê Minh Khuê là cây bút nưa viết truyện ngắn xuất sắc thời kì kháng chiến chống Mĩ. Những tác phẩm của bà đều là sự phản ánh chân thực, sống động chiến tranh khốc liệt đồng thời khắc họa thành công hình tượng những cô thanh niên xung phong mang vẻ đẹp lãng mạn, hào hùng của khí phách dân tộc. Trong đó tiêu biểu là truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” với nhân vật Phương Định-một cô gái có tâm hồn trong sáng mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu gian khổ, sự hi sinh rất hồn nhiên, lạc quan. Đó chính là hình ảnh tiêu biểu cho vẻ đẹp của thế hê trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Trước hết, Phương Định hiện lên là một cô gái có hoàn cảnh chiến đấu gian khổ, khốc liệt. Cô sống cùng hai người đồng đội của mình là Nho và Thao trên một cao điểm, trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn giữa mênh mông khói bụi và bom đạn hủy diệt của kẻ thù. Công việc của họ là “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Các cô phải đối diện với thần chết từng phút, từng giờ, “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhip điệu chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Ở nơi ấy của Phương Định là nơi mà thần chết không phải là một tay thích đùa. Trong “lúc đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn và làm việc có khi suốt đêm” thì các cô, tổ trinh sát mặt đường, phải chạy trên cao điểm cả ban ngày, dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về, mặt các cô ai cũng “hai con mắt lấp lánh”, “cười thì hàm răng lóe lên khuôn mặt nhem nhuốc”. Nhiệm vụ của học tuy gian khổ, khốc liệt nhưng lại rất đỗi cao cả và đầy sự hi sinh, đòi hỏi tinh thần trách nghiệm cao với công việc và lòng yêu nước, yêu nghề, tin tưởng vào con đường chiến đấu của dân tộc, cũng chính ở mảnh đất đầy đau thương và ác liệt ấy, tâm hồn trong sáng và sự hi sinh của nữ thanh niên xung phong như cô càng được bộc lộ rõ ràng hơn.
Nhưng đạn bom khói nổ ác liệt, sự sống và cái chết ở trên hai danh giới mong manh nhưng tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng và những khát khao cua tuổi trẻ luôn rực cháy trong tim cô. Từ Hà Nội vào chiến trường, cô mang theo trái tim trong sáng và những hồn nhiên của tuổi thiếu nữ. Ngoại hình của Phương Định chính là minh chứng cho tâm hồn trong sáng, đáng yêu của cô. Ấn tượng đầu tiên về vẻ bề ngoài của cô là “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa lòa kèn”. Đặc biệt, cô có đôi mắt với ánh cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây”, “mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu khi thấy các đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Cô mang theo vào chiến trường Trường Sơn đầy ác liệt cả những nét đáng yêu của một cô gái tuổi mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mơ mộng, rất hồn nhiên, yêu đời. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng cận kề với c ái chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình. “Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình “Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát mà Định bịa ra. Cô thích rất nhiều bài, “thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh..”Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có”. Cô hát trong những khoảnh khắc “im lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Cô hát để động viên đồng đội và cũng là để động viên chính bản thân mình, để gửi vào trong tiếng hát nỗi khát khao của tuổi trẻ, của người chiến sĩ, mong được trở về quê hương yêu dấu, được gặp lại người yêu sau bao nhiêu nhớ nhung, chờ đợi. Rồi cả những cơn mưa đá, những kỉ niệm trong sáng của cuộc sống bình dị ở Hà Nội cũng được cô mang theo làm hành trang dịu mát tâm hồn mình. Những gì mà ngòi bút Lê Minh Khuê khắc họa đã làm hiện lên chân dung một cô gái trong sáng, mơ mộng, tràn trề sức sống của tuổi hai mươi, đó là tuổi đẹp nhất, hồn nhiên, trong sáng nhất và Phương Định đã không ngần ngại mang theo nó vào chiến trường. Dường như vẻ đẹp ấy của tâm hồn Phương Định là nguồn mát lành xoa dịu khốc liệt của chiến tranh, chết chóc.
Tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng ấy phải chăng là vẻ đẹp ẩn sau của một trái tim gan dạ, dũng cảm với tinh thần chiến đấu, hi sinh không ngần ngại và tình cảm đồng đội cao thượng, thiêng liêng. Điều đó được thể hiện cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm ở Trường Sơn. Sau những đợt thả bom của giặc, Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ. Nhưng cô không hề sợ hãi. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới.” Cảm giác ấy vừa thể hiện lòng tự trọng, vừa là ý chí mạnh mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi hiểm nguy. Phương Định “dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom”. Quả bom nằm lạnh lùng. Lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc đến gai người vang lên, cứa vào da thịt cô. “Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành” Cách miêu tả của tác giả thật tài tình, khiến cho người đọc cũng có thể cảm nhận được âm thanh của hai vật bằng sắt chạm vào nhau rồi lại cảm thấy rùng mình như Định, càng thấy rõ hơn sự bình tĩnh, gan dạ của cô. Những lúc đối mặt với quả bom sắt lạnh lùng, cô cũng có nghĩ đến cái chết. “Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”Trong suy nghĩ của Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Cảm xúc, suy nghĩ chân thật ấy của cô đã truyền sang người đọc nhiều đồng cảm, yêu mến, trân trọng và kính phục. Đặc biệt sau mỗi lần phá bom, cô đều lo lắng chạy đi tìm đông đọi mình, lo lắng về sự an toàn của đồng đội. Có lẽ với họ thì động đội cũng chính là anh em ruột thịt của mình. Bằng một tài năng xây dựng và miêu tả tâm lí nhân vật, Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công nhân vật Phương Định. Cô như vì sao tỏa sáng rực rỡ trên bầu trời văn học Việt Nam.
Tôi chợt nhớ đến những câu thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ trong bài thơ “Khoảng trời hố bom”, có lẽ Phương Định cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác luôn sống mãi trong tâm hồn người đọc bởi tâm hồn và phong cách của họ:
BÀI VĂN PHÂN TÍCH NHÂN VẬT PHƯƠNG ĐỊNH TRONG NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
“Những ngôi sao xa xôi” – một câu chuyện cảm động thời chiến. Lê Minh Khuê đã tài tình khắc hoạ những bức chân dung các cô thanh niên xung phong xinh đẹp, gan dạ và nhiệt huyết. Câu chuyện của họ là minh chứng cho một thời kì máu lửa của lịch sử vàng son nước nhà. Nổi bật trong truyện là hình ảnh Phương Định, cô gái người Hà Nội trẻ tuổi, gan dạ.
Truyện mở ra với khung cảnh và công việc phá bom của Phương Định ở một cao điểm trên đường mòn Trường Sơn đã được nhà văn tái hiện một cách chân thực và sinh động qua đoạn trích trên. Nhân vật Phương Định trong đoạn trích đã để lạ ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc bởi lòng quả cảm, không sợ hi sinh mất mát, một lòng một dạ vì tổ quốc quyết tử.
Phương Định là nhân vật chính trong truyện, giữ nhiệm vụ trong tổ trinh sát mặt đường. Cô cùng Thao, Nho, trên cao điểm, giữa một vùng trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ tuy vất vả và nguy hiểm nhưng các cô vẫn có những giây phút hồn nhiên, thơ mộng của tuổi trẻ. Hoàn cảnh sống và công việc khó khăn, gian khổ nhưng Phương Định không ngại cái khó đấy, tâm hồn cô vẫn thơ mộng với tinh thần cứng rắn, gan thép.
Phương Định là một cô gái Hà Nội vào chiến trường. Mang nét đẹp của người Hà Nội, Phương Định gây ấn tượng bởi vẻ ngoài trẻ trung, sức sống, mang chút gì đó sâu sắc, tinh tế của người Hà Nội. Cô có “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa lòa kèn”. Đặc biệt, cô có đôi mắt với ánh cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây”, “mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu khi thấy các đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Phương Định mang vẻ ngoài đậm chất của cô gái Hà Nội đằm thắm, tinh tế.
Vào chiến trường khi còn là một cô gái trên giảng đường, Phương Định mang tâm hồn tư lự, hồn nhiên, đa cảm và lãng mạn. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng cận kề với cái chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình. “Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình “Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát mà Định bịa ra.” Cô hát trong những khoảnh khắc “im lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Tiếng hát của cô là tiếng hát của tuổi trẻ, của sự gan dạ, của nhiệt huyết và của tình yêu tổ quốc.
Tâm hồn lãng mạn ấy được hiện lên khi Phương Định nhớ lại những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành phố Hà Nội thân yêu. Khi gặp trận mưa đá, cô nhớ lại những thời con trẻ, hồn nhiên vô tư, Nhớ lại căn nhà trên phố Hà Nội. “Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nỗi…Tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố” Tất cả mọi kỉ niệm đẹp nhất ở thành phố Hà Nội, về mẹ, về tuổi thiếu nữ trong sáng, vô tư như ùa về, xoáy mạnh trong lòng cô gái. Chính những kỉ niệm đó đã làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh.
Không chỉ có tâm hồn lãng mạn mà Phương Định còn nổi bật vẻ đẹp dũng cảm của cô thanh niên xung phong. Sau những đợt thả bom của giặc, Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ. Nhưng cô không hề sợ hãi. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới.” Khi chạm tới quả bom, cô cảm giác được cái gì đó lướt qua, một ý nghĩ về cái chết mơ hồ. “Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”Trong suy nghĩ của Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Vượt qua sợ hỡi, vượt qua hoàn cảnh, Phương Định luôn hoàn thành mọi nhiệm vụ một cách đầy gan dạ.
Gan dạ, dũng cảm và luôn yêu thương, chăm sóc đồng đội. Phương Định thực sự là người con gái thông minh, nhiệt huyết và giàu tình yêu thương. Phương Định là minh chứng cho vẻ đẹp thanh niên thời bấy giờ: mang những cảm xúc riêng tư cất gọn để hoà thành nhiệt huyết tuổi trẻ gan dạ chiến đấu vì tổ quốc, vì dân tộc, vì hoà bình
Vi - vfo.vn
Từ ngàn xưa người phụ nữ truyền thống Việt Nam nổi tiếng với khẩu hiệu trung thực, đảm đang và dũng cảm, gan dạ. Đặc biệt trong những cuộc kháng chiến, khi bờ cõi đất nước bị lăm le xâm lược thì bản lĩnh và vẻ đẹp tâm hồn ấy càng được phát huy hơn bao giờ hết. Thời trước có Hai Bà Trưng, rồi chị Võ Thị Sáu, hay những bà mạ Việt Nam anh hùng đã không tiếc tuổi già sức yếu hay mạng sống của con trai mình mà cổ vũ họ sẵn sàng ra tiền tuyến chiến đấu. Tất cả những vẻ đẹp ấy đi vào văn chương và được khắc họa qua hình tượng nghệ thuật đặc sắc, trong đó tiêu biểu là nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Vậy thì hôm nay mình sẽ giúp các bạn bài văn phân tích nhân vật Phương Định để hiểu sâu sắc hơn một thời kì oanh liệt, hào hùng của dan tộc các bạn nhé. Với đề bài này, các bạn cần phân tích tính cách, ngoại hình nhân vật và diễn biến tâm lí nhân vật trong những lần phá bom nhé. Mời các bạn tham khảo bài làm dưới đây.
Đây là bài phân tích khá thường gặp trong ngữ văn lớp 9
LẬP DÀN Ý BÀI VĂN PHÂN TÍCH NHÂN VẬT PHƯƠNG ĐỊNH TRONG TRUYỆN NGẮN “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”.
1.MỞ BÀI:
Giới thiệu tác giả tác phẩm và nhân vật Phương Định.
2.THÂN BÀI:
- Phương Định có hoàn cảnh sống và chiến đấu khó khăn, gian khổ.
- Làm việc trên cao điểm.
- Dưới bầu không khí của khói đạn hủy diệt
- Phá bom ít thì 3 lần, nhiều 5 lần một ngày.
- Phương Định cũng là một cô gái có tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng.
- Có bím tóc đuôi sam.
- Cái cổ cao kiêu hãnh, đôi mắt xa xăm trong trẻo.
- Hay thích ngắm mình trong gương.
- Phương Định còn là một nữ chiến sĩ dũng cảm, gan dạ, có lòng hi sinh.
- Dù có chút run sợ khi phá bom vẫn hiên ngang bước tới.
- Đối diện với quả bom thường xuyên.
- Nhận công việc nguy hiểm và khó khăn về phần mình.
- Phương Đinh cũng là người có tình đồng chí, đồng đội sâu sắc.
- Lo lắng khi Nho bị thương
- Sau khi phá bom thành công, chạy đi tìm đồng đội để chia sẻ niềm vui.
3.KẾT BÀI:
- Khẳng định tài năng xây dựng hình tượng nhân vật.
- Cảm nghĩ chung về nhân vật
- Thông điệp nhà văn muốn gửi gắm qua nhân vật là gì.
BÀI VĂN PHÂN TÍCH NHÂN VẬT PHƯƠNG ĐỊNH TRONG TRUYỆN NGẮN “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”.
Lê Minh Khuê là cây bút nưa viết truyện ngắn xuất sắc thời kì kháng chiến chống Mĩ. Những tác phẩm của bà đều là sự phản ánh chân thực, sống động chiến tranh khốc liệt đồng thời khắc họa thành công hình tượng những cô thanh niên xung phong mang vẻ đẹp lãng mạn, hào hùng của khí phách dân tộc. Trong đó tiêu biểu là truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” với nhân vật Phương Định-một cô gái có tâm hồn trong sáng mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu gian khổ, sự hi sinh rất hồn nhiên, lạc quan. Đó chính là hình ảnh tiêu biểu cho vẻ đẹp của thế hê trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Trước hết, Phương Định hiện lên là một cô gái có hoàn cảnh chiến đấu gian khổ, khốc liệt. Cô sống cùng hai người đồng đội của mình là Nho và Thao trên một cao điểm, trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn giữa mênh mông khói bụi và bom đạn hủy diệt của kẻ thù. Công việc của họ là “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Các cô phải đối diện với thần chết từng phút, từng giờ, “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhip điệu chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Ở nơi ấy của Phương Định là nơi mà thần chết không phải là một tay thích đùa. Trong “lúc đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn và làm việc có khi suốt đêm” thì các cô, tổ trinh sát mặt đường, phải chạy trên cao điểm cả ban ngày, dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về, mặt các cô ai cũng “hai con mắt lấp lánh”, “cười thì hàm răng lóe lên khuôn mặt nhem nhuốc”. Nhiệm vụ của học tuy gian khổ, khốc liệt nhưng lại rất đỗi cao cả và đầy sự hi sinh, đòi hỏi tinh thần trách nghiệm cao với công việc và lòng yêu nước, yêu nghề, tin tưởng vào con đường chiến đấu của dân tộc, cũng chính ở mảnh đất đầy đau thương và ác liệt ấy, tâm hồn trong sáng và sự hi sinh của nữ thanh niên xung phong như cô càng được bộc lộ rõ ràng hơn.
Nhưng đạn bom khói nổ ác liệt, sự sống và cái chết ở trên hai danh giới mong manh nhưng tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng và những khát khao cua tuổi trẻ luôn rực cháy trong tim cô. Từ Hà Nội vào chiến trường, cô mang theo trái tim trong sáng và những hồn nhiên của tuổi thiếu nữ. Ngoại hình của Phương Định chính là minh chứng cho tâm hồn trong sáng, đáng yêu của cô. Ấn tượng đầu tiên về vẻ bề ngoài của cô là “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa lòa kèn”. Đặc biệt, cô có đôi mắt với ánh cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây”, “mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu khi thấy các đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Cô mang theo vào chiến trường Trường Sơn đầy ác liệt cả những nét đáng yêu của một cô gái tuổi mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mơ mộng, rất hồn nhiên, yêu đời. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng cận kề với c ái chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình. “Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình “Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát mà Định bịa ra. Cô thích rất nhiều bài, “thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh..”Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có”. Cô hát trong những khoảnh khắc “im lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Cô hát để động viên đồng đội và cũng là để động viên chính bản thân mình, để gửi vào trong tiếng hát nỗi khát khao của tuổi trẻ, của người chiến sĩ, mong được trở về quê hương yêu dấu, được gặp lại người yêu sau bao nhiêu nhớ nhung, chờ đợi. Rồi cả những cơn mưa đá, những kỉ niệm trong sáng của cuộc sống bình dị ở Hà Nội cũng được cô mang theo làm hành trang dịu mát tâm hồn mình. Những gì mà ngòi bút Lê Minh Khuê khắc họa đã làm hiện lên chân dung một cô gái trong sáng, mơ mộng, tràn trề sức sống của tuổi hai mươi, đó là tuổi đẹp nhất, hồn nhiên, trong sáng nhất và Phương Định đã không ngần ngại mang theo nó vào chiến trường. Dường như vẻ đẹp ấy của tâm hồn Phương Định là nguồn mát lành xoa dịu khốc liệt của chiến tranh, chết chóc.
Tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng ấy phải chăng là vẻ đẹp ẩn sau của một trái tim gan dạ, dũng cảm với tinh thần chiến đấu, hi sinh không ngần ngại và tình cảm đồng đội cao thượng, thiêng liêng. Điều đó được thể hiện cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm ở Trường Sơn. Sau những đợt thả bom của giặc, Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ. Nhưng cô không hề sợ hãi. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới.” Cảm giác ấy vừa thể hiện lòng tự trọng, vừa là ý chí mạnh mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi hiểm nguy. Phương Định “dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom”. Quả bom nằm lạnh lùng. Lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc đến gai người vang lên, cứa vào da thịt cô. “Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành” Cách miêu tả của tác giả thật tài tình, khiến cho người đọc cũng có thể cảm nhận được âm thanh của hai vật bằng sắt chạm vào nhau rồi lại cảm thấy rùng mình như Định, càng thấy rõ hơn sự bình tĩnh, gan dạ của cô. Những lúc đối mặt với quả bom sắt lạnh lùng, cô cũng có nghĩ đến cái chết. “Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”Trong suy nghĩ của Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Cảm xúc, suy nghĩ chân thật ấy của cô đã truyền sang người đọc nhiều đồng cảm, yêu mến, trân trọng và kính phục. Đặc biệt sau mỗi lần phá bom, cô đều lo lắng chạy đi tìm đông đọi mình, lo lắng về sự an toàn của đồng đội. Có lẽ với họ thì động đội cũng chính là anh em ruột thịt của mình. Bằng một tài năng xây dựng và miêu tả tâm lí nhân vật, Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công nhân vật Phương Định. Cô như vì sao tỏa sáng rực rỡ trên bầu trời văn học Việt Nam.
Tôi chợt nhớ đến những câu thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ trong bài thơ “Khoảng trời hố bom”, có lẽ Phương Định cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác luôn sống mãi trong tâm hồn người đọc bởi tâm hồn và phong cách của họ:
“Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời nằm yên trong đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh”.
Bích Ngọc - vfo.vnNhư khoảng trời nằm yên trong đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh”.
BÀI VĂN PHÂN TÍCH NHÂN VẬT PHƯƠNG ĐỊNH TRONG NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
“Những ngôi sao xa xôi” – một câu chuyện cảm động thời chiến. Lê Minh Khuê đã tài tình khắc hoạ những bức chân dung các cô thanh niên xung phong xinh đẹp, gan dạ và nhiệt huyết. Câu chuyện của họ là minh chứng cho một thời kì máu lửa của lịch sử vàng son nước nhà. Nổi bật trong truyện là hình ảnh Phương Định, cô gái người Hà Nội trẻ tuổi, gan dạ.
Truyện mở ra với khung cảnh và công việc phá bom của Phương Định ở một cao điểm trên đường mòn Trường Sơn đã được nhà văn tái hiện một cách chân thực và sinh động qua đoạn trích trên. Nhân vật Phương Định trong đoạn trích đã để lạ ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc bởi lòng quả cảm, không sợ hi sinh mất mát, một lòng một dạ vì tổ quốc quyết tử.
Phương Định là nhân vật chính trong truyện, giữ nhiệm vụ trong tổ trinh sát mặt đường. Cô cùng Thao, Nho, trên cao điểm, giữa một vùng trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ tuy vất vả và nguy hiểm nhưng các cô vẫn có những giây phút hồn nhiên, thơ mộng của tuổi trẻ. Hoàn cảnh sống và công việc khó khăn, gian khổ nhưng Phương Định không ngại cái khó đấy, tâm hồn cô vẫn thơ mộng với tinh thần cứng rắn, gan thép.
Phương Định là một cô gái Hà Nội vào chiến trường. Mang nét đẹp của người Hà Nội, Phương Định gây ấn tượng bởi vẻ ngoài trẻ trung, sức sống, mang chút gì đó sâu sắc, tinh tế của người Hà Nội. Cô có “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa lòa kèn”. Đặc biệt, cô có đôi mắt với ánh cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây”, “mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu khi thấy các đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Phương Định mang vẻ ngoài đậm chất của cô gái Hà Nội đằm thắm, tinh tế.
Vào chiến trường khi còn là một cô gái trên giảng đường, Phương Định mang tâm hồn tư lự, hồn nhiên, đa cảm và lãng mạn. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng cận kề với cái chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình. “Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình “Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát mà Định bịa ra.” Cô hát trong những khoảnh khắc “im lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Tiếng hát của cô là tiếng hát của tuổi trẻ, của sự gan dạ, của nhiệt huyết và của tình yêu tổ quốc.
Tâm hồn lãng mạn ấy được hiện lên khi Phương Định nhớ lại những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành phố Hà Nội thân yêu. Khi gặp trận mưa đá, cô nhớ lại những thời con trẻ, hồn nhiên vô tư, Nhớ lại căn nhà trên phố Hà Nội. “Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nỗi…Tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố” Tất cả mọi kỉ niệm đẹp nhất ở thành phố Hà Nội, về mẹ, về tuổi thiếu nữ trong sáng, vô tư như ùa về, xoáy mạnh trong lòng cô gái. Chính những kỉ niệm đó đã làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh.
Không chỉ có tâm hồn lãng mạn mà Phương Định còn nổi bật vẻ đẹp dũng cảm của cô thanh niên xung phong. Sau những đợt thả bom của giặc, Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ. Nhưng cô không hề sợ hãi. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới.” Khi chạm tới quả bom, cô cảm giác được cái gì đó lướt qua, một ý nghĩ về cái chết mơ hồ. “Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”Trong suy nghĩ của Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Vượt qua sợ hỡi, vượt qua hoàn cảnh, Phương Định luôn hoàn thành mọi nhiệm vụ một cách đầy gan dạ.
Gan dạ, dũng cảm và luôn yêu thương, chăm sóc đồng đội. Phương Định thực sự là người con gái thông minh, nhiệt huyết và giàu tình yêu thương. Phương Định là minh chứng cho vẻ đẹp thanh niên thời bấy giờ: mang những cảm xúc riêng tư cất gọn để hoà thành nhiệt huyết tuổi trẻ gan dạ chiến đấu vì tổ quốc, vì dân tộc, vì hoà bình
Vi - vfo.vn
Sửa lần cuối:
