Soạn bài ca dao dân ca Những câu hát về tình cảm gia đình ngữ văn lớp 7

I. Tìm hiểu chung
1. Ca dao là gi?
Ca dao là lời thơ của dân ca và các bài thơ dân gian mang phong cách thơ dân gian
Ví dụ: Trống cơm khéo vỗ nên vông
Một bày con sít lội sông đi tìm
Thương ai con mắt lim dim
Một bầy con nhện di tìm giăng tơ
2. Dân ca là gi?
Dân ca là những sáng tác dân gian kết hợp lời và nhạc điệu
Ví dụ: Tình bằng có cái trống cơm khen ai khéo vỗ ố mấy bông mà nên bông. Một đàn tang tình con xít ố mấy lội, lội, lội sông ố mấy đi tìm. Em nhớ thương ai đôi con mắt ố mấy lim dim. Một bầy tang tình con nhện ố ố ô ô mấy giăng tơ giăng tơ ô mấy đi tìm, em nhớ thương ai.Duyên nợ khách tang bồng
3. Ca dao, dân ca là gi?
Ca dao, dân ca là tên gọi chung có thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống tình cảm của con người.
4. Một số làn điệu dân ca khác
- Hát quan học Bắc Ninh
- Hát ghẹo Phú Thọ
- Hát giặm Nghệ Tĩnh
- Hát bài chòi Quảng Nam
- Hát xẩm
- Ca trù
- Ca Huế
- Hò Huế
- Dân ca Nam Bộ

II. Tìm hiểu chi tiết
1. Lời ru của mẹ nói với con
Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài Biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
- Lời ru của mẹ nói lên công lao to lướn của cha mẹ đối với con cái và nhắc nhở phận làm con phải ghi nhớ công ơn sâu năng đó.
- Thể thơ lục bát, sử dụng phép so sánh, đối lập -> dễ thuộc, dễ nhớ, âm điệu sâu lắng tình cảm, dễ đi vào lòng người.
- Những bài ca dao mang cũng ý nghĩa:
+ Nuôi con mẹ héo voc mòn
Cạn bầu sữa ngọt mà tình không vơi
+ Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ
+ Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lướn khôn thế này
Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Nghĩ sao cho bỏ những ngày ước ao

2. Tình anh em ruột thịt
Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà tình thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy
- Bài thơ nhắc chúng ta phải biết hòa thuận, yêu thương nhau để cha mẹ vui lòng
- Tình cảm anh em được thể hiện qua phép so sáng, điệp ngữ
- Những bài ca giao mang cùng ý nghĩa:
+ Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc, dỡ hay đỡ đần
+ Khôn ngoan đối đáp người nhà
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau

III. Tổng kết
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ lục bát
+ Sử dụng phép so sánh, đối lập, điệp ngữ
+ Âm điệu tâm tình, nhắn nhủ
+ lời độc thoại
- Nội dung: tình cảm ông bà, cha mẹ, anh em và tình cảm của ông bà, cha mẹ đối với con cái là những tình cảm thiêng liêng nhất trong đời sống mỗi con người.

Xem thêm: Soạn bài Cổng trường mở ra lớp 7