.jpg)
Bài thơ “ Đoàn thuyền đánh cá” là một bài học nằm trong ngữ văn lớp 9. Bài thơ miêu tả cảnh người dân một làng chài ra khơi đánh bắt cá. Một cuộc sống yên bình dược thể hiện qua sự tài hoa của tác giả. Chúng tôi chia sẻ một số vấn đề để bạn hiểu rõ hơn về bài thơ.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả ( Huy Cận)
- Ông là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của phong trào Thơ mới.
- Ông sinh năm 1919 và mất năm 2005
- Ông có tên khai sinh là tên khai sinh là Cù Huy Cận
- Ông từng giữ các chức cao trong cách mạng VIệt Nam
- Ông được nhận một số giải thưởng cao quí như: Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật, tặng Huân chương Sao Vàng, được bầu là viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới, ….
- Một số tác phẩm tiêu biểu của Huy Cận: Lửa thiêng, Kinh cầu tự, Bài thơ cuộc đời (1963), Hai bàn tay em (thơ thiếu nhi, 1967), Những năm sáu mươi (1968), Chiến trường gần đến chiến trường xa (1973), Họp mặt thiếu niên anh hùng (1973), Những người mẹ, những người vợ (1974), Ngày hằng sống ngày hằng thơ (1975), Ngôi nhà giữa nắng (1978), Hạt lại gieo (1984), ….
2. Tác phẩm ( Đoàn thuyền đánh cá)
- Hoàn cảnh sáng tác: bài thơ được viết vào năm 1958, khi cuộc kháng chiến chống pháp kết thúc. Nhân dân được sống một cuộc sống an bình, bài thơ được sáng tác để nói lên cuộc sống của người dân một làng chài sau khi giành thắng lợi.
- Bố cục: 3 phần
+ Phần 1: hai khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi lúc hoàng hôn buông xuống.
+ Phần 2: bốn khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong một đêm trăng rất đẹp.
+ Phần 3: khổ cuối: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về khi bình minh đã rạng ngời trên biển.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi
- “Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.”: cảnh mặt trời lặn, màn đêm buông xuống, sóng đã dịu lại, cũng là cảnh đàon thuyền đánh cá ra khơi.
- “Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”: thể hiện sự lạc quan, yêu đời của người dân khi ra khơi.
- “Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!”: mong ước một chuyến ra khơi đánh bắt được thật nhiều hải sản, nhiều cá tôm giữa sự giàu đẹp của biển khơi
2. Cảnh đoàn thuyền dánh cá trong đêm
- Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
4 câu thơ đầu diễn tả cảnh đoàn thuyền lướt sóng ra khơi, từng luồng cá bủa lưới vây giăng mang vẻ đẹp vừa hoành tráng, vừa thơ mộng của một đem trăng thơ mộng
- Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé -> bức tranh lao động được diễn tả hết sức độc đáo
- "Đêm thở :sao lùa nước Hạ long": cảnh đem khuya thơ mộng nhưng không kém đẹp đẽ bởi màu sắc thiên nhiên
- “Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Biển cho ta cá nhưl òng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.” -> một công việc vui nhộn và thanh nhàn của người dân làng chài
+ “ gõ thuyền”: một hành động của người dân làm để thu hút cá, một công việc thường tình
+ “ nuôi lớn ta tự bữa nào”: thể hiện lòng biết ơn của người dân đối với thiên nhiên
- “Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.” -> cảnh đánh bắt cá được miêu tả chân thực và đầy khẩn trương, gấp gáp.
=> Cảnh đánh bắt cá trên biên đầy màu sắc nhưng thể hiện niềm yêu thiên nhiên, lạc quan của người dân.
3. Cảnh đoàn thuyền trở về
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
- Đoàn thuyền trở về trong cảnh bình minh rực rỡ. tráng lệ
- Tư thế hiên ngang, chinh phục vũ trụ
- “Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”. Ngày mới bắt đầu – thành quả lao động trải dài muôn dặm phơi – một cuộc đời mới đang sinh sôi, phát triển…
III. Tổng kết
- Nghệ thuật: xây dựng hình ảnh bằng liên tưởng, tưởng tượng phong phú, độc đáo; có âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng,lạc quan.
- Nội dung: thể hiện sự hài hòa của thiên nhiên với con người, niềm tin yêu vào cuộc sống.
Xem thêm: Soạn bài Đất nước lớp 12 - Nguyễn Đình Thi
