Chỉ vài năm trước đây, Facebook, Twitter, Youtube hay Skype vẫn còn là một khái niệm xa lạ với nhiều người dân Việt Nam. Tuy nhiên giờ đây thì chúng ta dễ dàng bắt gặp cảnh những cô cậu học sinh cấp 1 có tài khoản Facebook. Thực tế là Việt Nam tuy là một nền kinh tế đang phát triển nhưng lại là một thị trường đầy tiềm năng dành cho các trang mạng xã hội. Không thể phủ nhận những lợi ích to lớn của việc sử dụng mạng xã hội, như cập nhật thông tin nhanh chóng và chính xác, kết bạn mới hay tìm kiếm cơ hội việc làm. Tuy nhiên như mọi thứ khác, mạng xã hội luôn có những mặt trái của nó.
Kỳ này mình xin gửi đến các bạn một đề tài hoàn toàn mới: Những cái được và mất khi sử dụng mạng xã hội. Đừng quên để lại comment để chia sẻ suy nghĩ của bạn về bài viết này.
Cập nhật thông tin
Hãy nhìn lại một số sự kiện nổi bật trong tuần vừa qua cả ở trong và ngoài nước, từ sự quay trở lại của chương trình truyền hình "Ơn giời cậu đây rồi" mùa thứ 2, đến trận thua cay đắng 1-3 trước Liverpool của Chelsea và số phận lênh đênh của “người đặc biệt” Jose Mourinho, hay vụ rơi máy bay Nga thảm khốc làm hơn 200 người thiệt mạng trên đất Ai Cập. Có bao nhiêu sự kiện bạn cập nhật thông qua mạng xã hội?
Sở dĩ mạng xã hội là lựa chọn của nhiều người để cập nhật thông tin bởi lẽ nó có nhiều ưu điểm so với các kênh thông tin truyền thống như báo giấy hay truyền hình. Với báo giấy, sẽ cần hàng giờ để tổng hợp thông tin, in ấn và phát hành đến độc giả. Còn với truyền hình thì không phải giờ phút nào cũng dành cho mục tin tức. Ngược lại đối với mạng xã hội thì thông tin được các trang và club cập nhật liên tục, và chỉ cần vài giây là người dùng trên toàn thế giới sẽ nắm bắt được những thông tin này.
Facebook cùng nhiều trang mạng xã hội khác đang triển khai nhiều tính năng mới để biến họ thành một kho tàng thông tin mà mọi người đều tìm đến. Hãy đơn cử việc Facebook cải thiện News Feed để giúp hiển thị những thông tin mà người dùng quan tâm và loại bỏ những tin tức nhàm chán đối với họ.
Kết bạn
Kết bạn mới là một điểm lợi khác của việc sử dụng mạng xã hội. “Bạn mới” ở đây không những là những người bạn xung quanh bạn, mà còn là những người bạn trên khắp thế giới. Sự phát triển của khoa học công nghệ và Internet đã giúp thúc đẩy quá trình toàn cầu hóa nơi mà mọi người trên thế giới có khả năng tìm kiếm bạn mới, trò chuyện và chia sẻ trên mạng xã hội.
Không thể kể hết những lợi ích khi mà bạn có thêm những người bạn mới để nói chuyện mỗi ngày. Đây là sẽ nguồn động viên về tinh thần rất lớn, là nguồn giúp đỡ cả về tài chính, học tập, công việc và nhiều khía cạnh khác của cuộc sống.
Gắn kết cộng đồng
Hãy nhớ lại thời gian khi bạn chia tay trường cấp 2, cấp 3 hay trường đại học, thật khó phải không nào! Nếu không có những trang mạng xã hội như Facebook nơi mà bạn có thể tạo lập các nhóm, các câu lạc bộ hay fan page, thì khả năng cao là thời gian chia tay những đứa bạn cùng lớp là những giây phút cuối cùng mà bạn có cơ hội gặp họ.
Ngoài ra Facebook hay Twitter là những công cụ giúp đưa những người cùng cảnh ngộ, cùng sở thích hay chí hướng lại gần với nhau hơn. Trang Facebook của Vforum là một ví dụ. Gần 45 nghìn like đồng nghĩa với việc gần 45 nghìn người với chung một niềm đam mê về tin học công nghệ có cơ hội gặp gỡ nhau để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm và cập nhật những tin tức công nghệ mới nhất trong và ngoài nước.
Ý tưởng kinh doanh và cơ hội việc làm
Không ít bạn trẻ đã biết tận dụng lợi thế của mạng xã hội để khởi nghiệp và gặt hái được thành công. Không giống như truyền hình nơi mà bạn phải trả vài chục triệu đồng để phát sóng một quảng cáo 30 giây, việc bạn lập fan page hay đăng quảng cáo trên mạng xã hội lại hoàn toàn miễn phí. Bạn còn có thể thêm thành viên cho nhóm của mình hay tìm kiếm sự trợ giúp từ những nhà tài trợ nổi tiếng khác.
Nhiều doanh nghiệp cũng thường xuyên đăng tải các quảng cáo tìm kiếm nhân sự lên mạng xã hội. LinkedIn là một ví dụ điển hình về việc mạng xã hội đã kết nối người lao động và người tuyển dụng như thế nào. Đối với các sinh viên mới ra trường thì đây là một điều tuyệt vời bởi lẽ thay vì truy cập hàng trăm website của các công ty khác nhau, họ chỉ cần lên một trang mạng xã hội và tìm kiếm được hết những cơ hội việc làm.
Còn đối với các doanh nghiệp?
Các doanh nghiệp cần mạng xã hội và mạng xã hội cũng cần các doanh nghiệp để tồn tại. Thực tế là phần lớn doanh thu của Facebook đến từ quảng cáo của các tổ chức, cá nhân hay doanh nghiệp. Đối với các công ty thì quảng cáo trên mạng xã hội không bao giờ là một ý tưởng tồi vì số lượng người sử dụng những trang này đang ngày càng gia tăng. Con số gần 1 tỷ người dùng thường xuyên mỗi ngày của Facebook là một ví dụ.
Và tất nhiên, những trang mạng xã hội như Facebook rất biết cách kiếm tiền từ các doanh nghiệp. Mới đây Facebook đã phát triển thêm nhiều tính năng mua sắm. Theo đó thì trong News Feed của người dùng sẽ xuất hiện một mục với tên gọi Shopping (mua sắm). Các doanh nghiệp sẽ phải trả tiền cho Facebook nếu như họ muốn sản phẩm của họ xuất hiện trong mục Shopping này.
Chà, nghe có vẻ như mạng xã hội thật tuyệt vời và hoàn hảo phải không nào? Nhưng hãy cùng phân tích xem đâu là những mặt hạn chế của hiện tượng toàn cầu này.
Tính xác thực
Tính xác thực của thông tin trên mạng xã hội luôn là dấu hỏi lớn bởi đôi khi nó không được quản lý chặt chẽ bởi các cơ quan chức năng. Một ví dụ điển hình cho việc này đó là sự xuất hiện của hàng loạt những trang Facebook giả tạo các công ty, tập đoàn hay người nổi tiếng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến danh tiếng của họ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến người dùng mạng xã hội khi mà họ không biết được đâu là những thông tin, những fan page xác thực.
Tại Việt Nam đã có nhiều trường hợp tung tin đồn hay những thông tin sai sự thật lên Facebook. Trong số đó phải kể đến vụ việc một vài trang mạng đã đăng tải những phương pháp chữa bệnh cho trẻ nhỏ không chính xác. Tuy nhiên nhiều ông bố bà mẹ vẫn làm theo những chỉ dẫn đó, và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con trẻ.
An ninh và quyền riêng tư
Một khi bạn đã chia sẻ những thông tin lên mạng xã hội thì hãy chuẩn bị tâm lý rằng những thông tin đó sẽ không bao giờ là của riêng bạn nữa. Một tấm ảnh, một bài đăng có thể được chia sẻ, đăng tải lại hàng nghìn lần mà bạn không sao kiểm soát được. Những thông tin mà bạn phô bày lên mạng xã hội như vé máy bay, ngày tháng năm sinh, số điện thoại hay thậm chí là địa chỉ nhà có thể là chiếc chìa khóa giúp tội phạm đột nhập vào các tài khoản online hay chính ngôi nhà thân yêu của bạn.
Thực tế là đã có nhiều vụ trộm cắp xảy ra chỉ bởi vì người dùng Facebook đăng ảnh khoe rằng họ đang đi du lịch (đồng nghĩa với việc ngôi nhà của họ không còn ai). Vì vậy hãy luôn cẩn thận với những thông tin mà bạn chia sẻ trên mạng xã hội.
Quan hệ cá nhân
Việc Facebook được sử dụng như là một công cụ để xúc phạm, lăng mạ người khác không còn là chuyện xa lạ. Với tốc độ chia sẻ chóng mặt thì điều này có thể tạo ra những áp lực tâm lý vô cùng lớn lên những nạn nhân. Kết quả là nhiều tình bạn, nhiều mối quan hệ đã đổ vỡ thực sự chỉ vì những câu nói trên thế giới ảo.
Ở nước ta trong thời gian vừa qua đã xảy ra một số trường hợp thanh thiếu niên hẹn nhau trên mạng xã hội để “trả nợ” giang hồ. Nhiều người trong số họ vẫn còn cơ hội quay trở về nhà, nhưng là trong những cỗ quan tài. Đây là lời cảnh tỉnh không bao giờ thừa cho những người dùng mạng xã hội, đặc biệt là giới trẻ, trong việc biết ăn nói lịch sự và chuẩn mực khi sử dụng những con dao hai lưỡi này.
Sức khỏe và cuộc sống
46 phút mỗi ngày, đây là lượng thời gian trung bình mà một người dùng dành cho Facebook. Nghe có vẻ không lớn nhưng chúng ta đều hiểu 46 chỉ là con số tổng thời gian chia cho tổng số người dùng của Facebook (hơn 1,3 tỷ). Điều này có nghĩa, và trên thực tế đã chứng minh, có rất nhiều người sử dụng Facebook trong một lượng thời gian rất lớn mỗi ngày. Và khi họ đã nghiện mạng xã hội thì những mối quan hệ, công việc hay con đường học tập của họ cũng ít nhiều bị ảnh hưởng.
Một loạt các nghiên cứu đáng tin cậy từ các trường đại học lớn trên thế giới như Michigan (Mỹ), Stanford (Mỹ), University College of London (Anh) đã chỉ ra mối liên hệ trực tiếp giữa việc sử dụng mạng xã hội và những vấn đề về sức khỏe như trầm cảm, mất tự tin, xa lánh khỏi xã hội, mất ngủ, chán ăn và hay cáu giận. Tất nhiên họ không quên đưa ra những điểm tốt của mạng xã hội như những gì mình đã trình bày ở trên.
Cơ hội việc làm
Bạn có tin rằng mình có thể bị sa thải hoặc không được chấp nhận vào làm cho một công ty nào đó chỉ bởi vì những gì bạn đăng trên mạng xã hội? Bạn nên tin điều này bởi lẽ nó đã xảy ra rất nhiều trên thực tế, mặc dù còn chưa phổ biến ở Việt Nam. Một nghiên cứu được thực hiện trên 17 nghìn người trẻ ở 6 quốc gia trên thế giới vào năm 2013 đã chỉ ra rằng, 10% người ở độ tuổi từ 16 đến 34 không được chấp nhận vào làm việc cho một công ty vì những phát ngôn trên mạng xã hội của họ. Một khảo sát năm 2014 cho hay 93% các nhà tuyển dụng thừa nhận rằng họ có kiểm tra hồ sơ (profile) trên mạng xã hội của các ứng viên trước khi đưa ra quyết định.
Vậy thì đâu là những câu nói trên mạng xã hội có thể biến bạn trở thành một người thất nghiệp? Có rất nhiều câu trả lời, nhưng trong số đó phải kể đến những lời nói tục tĩu, xúc phạm, lăng mạ người khác, những lời nói mang tính đả kích, phân biệt giới tính hay phân biệt chủng tộc. Vì vậy nếu muốn có việc làm sau khi tốt nghiệp thì hãy chắc chắn rằng tài khoản mạng xã hội của bạn trong sạch nhé!
Ở bài viết này mình đã cố tình đưa ra 5 điểm tốt và 5 điểm hạn chế của việc sử dụng mạng xã hội bởi lẽ mình không có ý định cổ vũ hay ngăn cản việc các bạn sử dụng những trang mạng này. Mình chỉ hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn trong việc sử dụng mạng xã hội đúng cách và hạn chế những tiêu cực mà nó mang lại.
Nguyễn Mai Đức
.
