Hôm qua khi xem một chương trình truyền hình, mình tình cờ thấy một video clip rất hài hước nhưng cũng khiến nhiều người trẻ như chúng ta phải suy nghĩ. Video clip này đã được đăng tải trên mạng vài tháng nhưng thông điệp mà nó để lại thì vẫn luôn nóng hổi: Thất nghiệp trong giới trẻ.
Mình xin gửi đến các bạn một bức ảnh chụp từ màn hình của video này:
Trong video trên, cô gái trẻ đang tham gia vào một buổi phỏng vấn xin việc. Tuy nhiên cô gái đã khiến cho nhà tuyển dụng phải “vã mồ hôi” về độ thản nhiên đến khó tin của cô. Cô vừa phỏng vấn vừa ăn hết 2 quả na của nhà tuyển dụng, đồng thời xin thêm nho để ăn. Không những thế cô gái trẻ của chúng ta còn không trả lời trực tiếp vào câu hỏi mà bàn những chuyện trên trời dưới biển như đi du lịch Cát Bà, đi Hạ Long, rồi xin tiền đi xe từ nhà tuyển dụng. Cô cũng sử dụng khăn giấy một cách rất bừa bãi khiến chúng ta không thể tin nổi đây là một buổi phỏng vấn xin việc.
Khi bị nhà tuyển dụng khéo từ chối và mời về, cô gái cười và chia sẻ rằng cô đã từng bị đuổi một lần cũng vì độ “thản nhiên” của mình. Nếu các bạn là nhà tuyển dụng ở trong video, liệu bạn có nhận cô gái trẻ này làm nhân viên của mình không?
Thất nghiệp trong giới trẻ được Liên hợp Quốc định nghĩa là những người trong độ tuổi từ 14-28 mà không có việc làm. Trong lịch sử thế giới, thì tỷ lệ thất nghiệp của người trẻ thường cao hơn tỷ lệ thất nghiệp của người trưởng thành 4-5 lần. Năm 2012, tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ toàn cầu là 12.6%, có nghĩa cứ 10 người trên thế giới thất nghiệp thì 4 người là nằm trong độ tuổi 14-28. Tại các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD, có đến hơn 15 triệu người trẻ hiện nay không có việc làm.
Còn tại Việt Nam, không ít các chuyên gia và cơ quan báo chí đã chỉ ra tỷ lệ thất nghiệp cao đến đáng thất vọng của nhiều cử nhân có chứng chỉ đại học, hoặc bằng thạc sỹ, tiến sỹ. Câu chuyện “thừa thầy thiếu thợ” lại một lần nữa được nhắc lại.
Nguyên nhân của vấn đề ư? Hãy khoan nói đến những vấn đề vĩ mô mà nhiều độc giả của cả Vforum và bản thân mình cũng không thực sự quan tâm như bất ổn chính trị, khủng hoảng tài chính toàn cầu và giá xăng dầu giảm trên thế giới. Tất nhiên đây đều là những nguyên nhân dẫn đến thất nghiệp trong giới trẻ một cách trực tiếp hay gián tiếp. Nhưng hãy nhìn đến một mặt khác của vấn đề, những con số và ví dụ biết nói sau đây:
- Trong số những người có học vị cao từ đại học trở lên, 61% thiếu kỹ năng thực tế và tiếng Anh. 37% còn lại thiếu kiến thức chuyên môn.
- 60% các nhà tuyển dụng thừa nhận họ không hài lòng về chất lượng của những cử nhân mới ra trường này.
- Thực tế tại nhiều quốc gia đang phát triển, tỷ lệ người có chứng chỉ đại học thất nghiệp lại cao hơn những người không có chứng chỉ đại học. Lý giải cho điều này, các nhà tuyển dụng cho hay những người không có bằng cấp thường không kén chọn nghề nghiệp như những người có bằng cấp và họ nhanh chóng có một công việc.
- Một số nhà tuyển dụng thì lại khá thẳng tính khi cho rằng: Chúng tôi thà nhận người không có bằng cấp và đào tạo lại, còn hơn nhận những cử nhân mới ra trường.
Mình xin được dừng những thống kê tại đây vì thứ nhất mình không có ý phê phán chất lượng của bất cứ trường đại học, cao đẳng nào khi viết bài viết này. Thứ hai, trường đại học không phải là bên có lỗi duy nhất ở đây. Đạo đức và phong thái làm việc của cô gái hồn nhiên ăn 2 quả na mà mình nói ở trên sẽ chứng minh rõ điều này.
Các giải pháp
Vài tháng trước đây, một ông bố 9X sinh năm 1990 đã cầm tấm biển như thế này và đứng ở đoạn đường Cầu Giấy (Hà Nội):
Bản thân mình đầu tiên khi nhìn thấy bức ảnh này đã cảm thấy rất xúc động vì ông bố sinh năm 1990 trên đã bỏ qua sĩ diện của bản thân để chứng minh mình là một ông bố có trách nhiệm. Tuy vậy nói đi cũng phải nói lại, không phải ai cầm tấm biển đứng ra ngoài đường như vậy cũng sẽ có việc làm, bởi lẽ điều mà các nhà tuyển dụng thực sự cần đó là tài năng của bạn. Một số ví dụ dưới đây mà mình đưa ra sẽ cho các bạn thấy, những người tìm kiếm việc làm này không thu hút nhà tuyển dụng bằng hoàn cảnh đáng thương của họ, mà đã sử dụng công nghệ thông minh để cho nhà tuyển dụng thấy được sự sáng tạo có một không hai và cả tài năng của bản thân.
Anh chàng 18 tuổi người Anh Josh Butler sau khi học xong khóa học Alevel tại Anh đã gửi đi 600 lá đơn xin việc mà không được hồi đáp. Quá bực tức, Josh đã tự đấu giá bản thân trên eBay với giá 16 nghìn Bảng Anh (tương đương gần 550 triệu đồng). Ngoài ra anh cũng không quên trình bày những kinh nghiệm làm việc trong quá khứ của bản thân. Chính vì sự táo bạo này, hiện nay Josh đã có một công việc tốt tại công ty tài chính BGC Partners.
Còn anh chàng 32 tuổi Nick Begley đã làm một thỏi sô-cô-la thay vì đơn xin việc (CV) truyền thống. Trên thỏi sô-cô-la này, Nick Begley có ghi rõ những đức tính của anh như sáng tạo, có động lực và đạo đức nghề nghiệp. Nick cũng không quên để lại địa chỉ liên hệ của mình. Và sau khi nhà tuyển dụng ăn xong thanh sô-cô-la cũng là lúc anh chàng của chúng ta có việc làm.
Chris Putnam đã được nhận vào Facebook làm việc sau khi hack trang web này bằng cách phát tán mã độc và thay đổi giao diện của hàng nghìn tài khoản. Đây chính là lý do khiến nhà đồng sáng lập Facebook Dustin Moskovitz trực tiếp mời anh này về làm việc cho công ty mình. Tuy nhiên mình phải cảnh báo trước, các bạn chỉ nên học hỏi ý tưởng mà không nên bắt chước Chris hoàn toàn vì việc hack hệ thống của một công ty nào đó có thể khiến bạn vào ngồi tù thay vì vào ngồi trong một văn phòng có máy lạnh nhé!
Một người chơi cực trội trong danh sách mà mình giới thiệu đến các bạn ngày hôm nay là anh chàng có tên Andrew Horner. Anh này đã tự sáng lập ra một website để “tuyển dụng” nhà tuyển dụng. Ngoài việc tự giới thiệu tài năng của bản thân, Andrew đã đưa ra những tố chất mà anh muốn một nhà tuyển dụng phải có. Nghe có vẻ tự tin thái quá đúng không nào, nhưng Andrew đã nhận được hơn 40 lời đề nghị làm việc.
Còn Marius Fietzek đã tự mình sáng chế ra một game hành động khi muốn có một công việc tại Double Fine. Ý tưởng sáng tạo cùng kỹ năng tin học tuyệt vời này đã khiến cho Marius lập tức nhận được một công việc như mong muốn.
Trên đây chỉ là 5 trong số rất nhiều các cách xin việc táo bạo trên toàn thế giới. Nhiều người thậm chí đã dành nhiều tháng trời để làm video nhằm gây ấn tượng với nhà tuyển dụng, hay chụp những tấm hình mang tính sáng tạo cao. Còn nếu bạn cảm thấy việc học hỏi theo họ quá khó khăn, thì hãy tham khảo một số mẹo nhỏ nhưng vô cùng hiệu quả sau đây từ các nhà tuyển dụng lớn:
- Hãy bắt đầu từ những vị trí nhỏ, lương thấp để tích lũy kinh nghiệm.
- Tìm hiểu kỹ về công ty mình muốn làm việc (Một số thí sinh thậm chí đã không thể đọc đúng tên công ty khi tham gia phỏng vấn xin việc).
- Thể hiện đạo đức nghề nghiệp tốt (Chăm chỉ, thân thiện, thật thà, biết cống hiến, lắng nghe và có trách nhiệm).
- Thể hiện kỹ năng mềm (Giao tiếp, giải quyết vấn đề, sáng tạo, làm việc nhóm).
- Biết thể hiện tinh thần cộng đồng và không cá nhân hóa (Có nghĩa việc hỏi lương không phải lúc nào cũng là một ý tưởng tốt. Thay vào đó hãy hỏi xem bạn có thể cống hiến gì cho công ty, bạn có thể thay đổi doanh nghiệp đó như thế nào).
Mình xin trích lời phát biểu của Tổng thống Mỹ Barack Obama trong một buổi giao lưu với sinh viên một trường đại học thay cho lời kết của bài viết này “Mỗi người đều có thể đạt được giấc mơ của mình. Nhưng để làm được điều đó, hãy nghĩ xem bạn có thể làm điều gì để thay đổi cuộc sống của những người xung quanh, và bạn có thể làm điều gì tốt đẹp cho thế giới. Chỉ khi nghĩ được như vậy, những giấc mơ mới thực sự cất cánh. Hãy nên nhớ, nếu chỉ nghĩ về bản thân mình, thế giới của bạn sẽ thật nhỏ bé. Nếu nghĩ cho người khác, thế giới của các bạn sẽ rộng lớn hơn rất nhiều”.
Hy vọng bài viết này của mình sẽ giúp ích cho các bạn. Đừng quên để lại comment để chia sẻ suy nghĩ của bạn về chủ đề này!
Nguyễn Mai Đức
