So sánh Tây Tiến và Đồng chí để thấy được tuy có những điểm khác nhau nhưng có điểm chung là đều có tư...

So sánh bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng và Đồng chí của Chính Hữu để thấy được tuy có những điểm khác nhau nhưng có điểm chung là đều có tư tưởng cao đẹp cống hiến cho đất nước

Tây Tiến là một trong những bài thơ xuất sắc nhất viết về người lính trong văn học cách mạng. Ở cấp hai chúng ta cũng đá có cơ hội tìm hiểu bài thơ Đồng Chí của Chính Hữu, đây cũng là một bài thơ để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng bạn đọc. Cùng viết về người lính trong kháng chiến chống Pháp, cả hai bài thơ tuy có những điểm khác nhau nhưng đều thể hiện được tư tưởng cao đẹp cống hiến hết mình cho tổ quốc.

Người lính vừa là nguồn cảm hứng vừa là tâm điểm trong những sáng tác của văn học cách mạng Việt Nam. Rất nhiều nhà thơ nhà văn đã để lại cho nền văn học dân tộc những tác phẩm xuất sắc. Trong đó phải kể đến hai bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng và Đồng Chí của Chính Hữu. ở mỗi bài thơ hình ảnh người lính hiện lên với những nét đẹp riêng, ở những khía cạnh riêng, song điểm chung ở họ đều rực cháy một khát khao cống hiến sẵn sàng hy sinh vì quê hương, vì dân tộc. Đó chính là nét đẹp của một thời đại cần lao mà anh hùng, thật quá đỗi tự hào. Khi đất nước bị giặc ngoại xâm hoành hành, họ, không phân biệt giai cấp, không phân biệt xuất thân, ai ai cũng sẵn sàng bỏ lại tất cả mọi thứ sau lưng để dấn thân, để chiến đấu, giành lại độc lập dân tộc. Khó khăn là thế, gian lao là thế nhưng mất mát hi sinh là không thể đếm xuể, nhưng chẳng một bước chân ngần ngại, bởi trong trái tim mỗi người đều rực cháy một tình yêu quê hương nồng nàn. dưới đây là một số bài viết so sánh hai bài thơ Tây Tiến và Đồng Chí để các bạn có thể tham khảo. Chúc các bạn học tập tốt


BÀI VIẾT SỐ 1 SO SÁNH TÂY TIẾN CỦA QUANG DŨNG VÀ ĐỒNG CHÍ CỦA CHÍNH HỮU ĐỂ THẤY TUY CÓ NHỮNG NÉT KHÁC NHAU NHỮNG ĐIỂM CHUNG LÀ ĐỀU CÓ TƯ TƯỞNG CAO ĐẸP CỐNG HIẾN CHO ĐẤT NƯỚC.
Trong dòng chảy văn học Việt Nam, hình tượng người lính trong hai cuộc chiến tranh vệ quốc đã trở thành một tượng đài bất tử. Cùng là những "nhà thơ mặc áo lính" trưởng thành từ những cuộc chiến tranh máu lửa, cả Quang Dũng và Chính Hữu đều đã để lại cho nền thi ca Việt Nam những tác phẩm xuất sắc viết về người lính. Nếu người ta biết đến Quang Dũng với "Tây Tiến" thì cũng không thể nhắc đến "Đồng chí" của Chính Hữu. Cả hai bài thơ đều để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng bao thế hệ bạn đọc.

Cả "Tây Tiến" của Quang Dũng và "Đồng chí" của Chính Hữu đều khắc họa hình tượng người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Hai bài thơ tuy có những điểm đặc sắc riêng, song lại đều nổi bật lên được tư tưởng cao đẹp cống hiến cho đất nước.

Đến với Tây Tiến, người lính được tập trung khắc hoạ với những vẻ đẹp khác nhau, vừa hào hùng, vừa lãng mạn, lại vừa bị tráng. Quang Dũng đặc tả khủng cảnh thiên nhiên để làm nổi bật lên hình ảnh người lính. Người lính Tây Tiến phải đối mặt với thách thức địa hình, nơi "dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm", "ngàn thước lên cao ngàn thước xuống", nơi sơn cùng thủy tận "oai linh thác gầm thét", "đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người". Ở họ, ta thấy được sự ung dung, tâm thế chủ động vượt lên trên khó khăn, gian khổ. Đối với họ, cái chết nhẹ như một giấc ngủ "gục lên súng mũ bỏ quên đời", và khi họ ra đi, họ khoác trên mình tấm áo lính đơn sơ nhưng lại là tấm "áo bào" minh chứng cho những cống hiến, hi sinh của họ. Không những can trường, mạnh mẽ, họ còn mang trong mình một tâm hồn lãng mạn. Họ sống hết mình trong "tiếng khèn man điệu", trong tiếng nhạc, trong ánh sáng tưng bừng và điệu múa mê hồn của những cô thôn nữ. Người lính Tây Tiến không chỉ là những chàng trai hừng hực ý chí bảo vệ Tổ quốc, mộng công danh còn đi liền với cả "mộng giai nhân". Họ vốn xuất thân là những thanh niên nơi phố thị phồn hoa, họ từ bỏ những giảng đường, từ bỏ cuộc sống hiện đại để ra đi theo tiếng gọi của tổ quốc, vậy nên họ cũng có những giờ phút nhớ nhung dáng kiều chốn Hà Thành:

• "Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm"

Quang Dũng đã đi sâu vào đời sống tâm hồn vô cùng phong phú của những người lính, họ cũng là những con người trẻ tuổi, tài hoa, trái tim họ cũng biết rung động, cũng biết vang lên những nhịp đập hết sức đời thường. Nhớ nhung một bóng dáng nơi đô thành, cao hơn, lại chính là trái tim sắt son luôn hướng về nơi thủ đô, nơi Tổ quốc.

Nếu Tây Tiến đã khắc hoạ một tượng đài người lính với vẻ đẹp hào hùng, hào hoa, bị tráng thì với "Đồng chí", Chính Hữu lại đi sâu vào một khía cạnh khác ở người lính cụ Hồ trong những năm tháng chống Pháp. Không phải là những chàng trai trí thức trẻ chốn thành thị, mà họ là những người nông dân chân lấm tay bùn đến từ những miền quê "nước mặn đồng chua", "đất cày lên sỏi đá", vì tiếng gọi cỉa Tổ Quốc mà cất bước ra đi, để rồi "chẳng hẹn mà quen nhau nơi chiến khu". Chính Hữu cũng đã khắc hoạ những gian khó, thiếu thốn nơi chiến trường, từ đó làm sáng lên thứ tình cảm ấm nồng - tình đồng chí. Trên quãng đường hành quân, người lính phải đối mặt với biết bao gian khổ:

• "Áo anh rách vai
• Quần tôi có vài mảnh vá
• Chân không giày"
• "Tôi với anh biết từng cơn ớn lạnh
• Sốt run người, vầng trán ướt mồ hôi".

Có lẽ, những hình ảnh chân thực đến xót xa ấy đã quá đỗi quen thuộc trong mỗi cuộc chiến tranh gian lao của dân tộc. Những khi ấy, những người đồng chí luôn cùng sát cánh kề vai, sẻ chia, gắn bó. Không chỉ làm nổi bật lên tình cảm đồng chí giản dị mà cảm động biết bao, Chính Hữu cũng khắc hoạ vẻ đẹp của tâm hồn lãng mạn

• "Đầu súng trăng treo"

Câu thơ dường như đã cất cánh, thăng hoa, trở thành một biểu tượng đẹp trong nền thơ ca cách mạng. Dù gian nan, khổ cực, hiểm nguy trập trùng, tâm hồn người lính cũng có những giây phút lãng mạn đến thế. Đó cũng chính là vẻ đẹp của thời đại, một thời đại anh hùng nhưng cũng không kém phần hào hoa lãng mạn.

Đi mua nhà thơ đều tập trung khai thác những khía cạnh khác nhau của người lính trong kháng chiến chống Pháp nhưng ở cả hai bài thơ đều sáng lên tư tưởng cao đẹp cống hiến cho Tổ quốc.

• "Rải rác biên cương mồ viễn xứ
• Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh"

Hình ảnh "mồ viễn xứ" gợi lên cái cảm giác ghê sợ, lạnh lẽo, tang thương nhưng lại không thể không tự hào, kiêu hãnh trước sự hi sinh bất khuất của người lính Tây Tiến. Bằng một loạt những từ Hán Việt, những vần thơ bỗng trở nên trang trọng như một nén tâm nhang thắp lên cho người đã ngã xuống. Họ "chẳng tiếc đời xanh", họ bỏ lại sau lưng chốn phồn hoa phố thị, để đối mặt mới khó khăn thử thách và hiểm nguy. Người lính trong Đồng chí cũng thế

• "Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
• Gian nhà không mặc kệ gió lung lay"

Đối với người nông dân, mảnh đất, gian nhà quý giá biết bao, đó là linh hồn của họ, nhưng vì Tổ quốc, họ sẵn sàng để lại sau lưng những điều quý giá ấy. Bởi lẽ, dù là ai, họ cũng hiểu được rằng, đất nước còn, thì gian nhà nhỏ bé đơn sơ hay những phố thị, những giảnh đường mới tự do, mới độc lập, mới có ý nghĩa. Trong câu thơ, ta thấy một tâm thế ung dung nhưng không phải là thờ ơ, là bất cần, mà là vì họ hiểu được một cạc sâu sắc giá trị của độc lập, tự do. Bởi vậy, họ sẵn sàng hi sinh tất cả những gì của bản thân mình, để chiến đấu, để cứu lấy cả quê hương, cũng là để bảo vệ những gì mình trân quý nhất. Tâm thế của người ra đi chiến đấu là sẵn sàng xả thân, "quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh", mà ta cũng đã thấy ở trong trang thơ của biết bao nhà thơ khác

• "Nhớ buổi ra đi đất trời rực lửa
• Cả kinh thành nghi ngút cháy sau lưng
• Những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng
• Hồn phất phơ mười phương cờ đỏ thắm"
• (Chính Hữu)

• "Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
• Những phố dài xao xác hơi may
• Người ra đi đầu không ngoảnh lại
• Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy"
• (Nguyễn Đình Thi)

rõ ràng đã thấy cả hai bài thơ đều đã khắc họa những khía cạnh như vẻ đẹp riêng của người lính trong kháng chiến chống Pháp. Nhưng dù là ai, họ cũng mang trong mình cứ tưởng cao đẹp cống hiến hết mình vì tổ quốc, vì quê hương. Hai bài thơ đã góp phần làm phong phú thêm nền thi ca cách mạng Việt Nam, làm rạng rỡ thêm bức tượng đài bất tử của những người lính anh hùng.

-M-


BÀI VIẾT SỐ 2 SO SÁNH BÀI THƠ TÂY TIẾN CỦA QUANG DŨNG VÀ ĐỒNG CHÍ CỦA CHÍNH HỮU ĐỂ THẤY ĐƯỢC TUY CÓ NHỮNG ĐIỂM KHÁC NHAU NHƯNG CÓ ĐIỂM CHUNG LÀ ĐỀU CÓ TƯ TƯỞNG CAO ĐẸP CỐNG HIẾN CHO ĐẤT NƯỚC
Chiến tranh đã qua đi, những hạt bụi thời gian có thể phủ dày lên hình ảnh của những anh hùng vô danh nhưng văn học với sứ mệnh thiêng liêng của nó đã khắc tạc vĩnh viễn vào tâm hồn người đọc hình ảnh những người con anh hùng của đất nước, họ đã dùng máu và nước mắt của mình tô lên hai chữ “độc lập” của dân tộc. Cùng viết về người lính với tư tưởng cao đẹp cống hiến cho đất nước nhưng bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng và “Đồng Chí” của Chính Hữu lại mang những màu sắc riêng.

Những người lính trong hai bài thơ có hoàn cảnh xuất thân khác nhau nên dẫn đến tính cách khác nhau. Người lính Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng là những người thanh niên tri thức Hà Nội, cất bút nghiên để lại trang sách sau lưng lên đường theo tiếng gọi của Tổ Quốc. Bởi thế thẳm sâu bên trong người lính Tây Tiến là một tâm hồn lãng mạn:

• "Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm"

Trong hoàn cảnh chiến đấu đầy khó khăn thử thách họ nhớ tới những người con gái mà họ yêu để thi vị hóa, cân bằng hóa thực tại. Họ đắm mình vào những cảnh sắc thiên nhiên, nhìn cảnh rừng núi Tây Bắc hùng vĩ trữ tình, ngòi súng chếch cao tưởng như súng đang ngửi trời.

• “ Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
• Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
• Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”

Những người lính trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu không xuất thân là những người trí thức mà họ xuất thân từ những người nông dân ở những nơi làng quê mộc mạc chất phác:

• "Quê hương anh nước mặn đồng chua
• Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
• Tôi với anh đôi người xa lạ
• Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau"

Họ là những người nông dân từ những nơi quê nghèo, đất cày sỏi đá, nước mặn đồng chua. Họ vừa chất phát, vừa hồn hậu. Nếu ngày trước họ chỉ biết đi cày, làm lụng ruộng nương nhưng vì đất nước, vì căm thù giặc họ cũng "mặc kệ" ngôi nhà không cho gió lung lay để ra trận. Bỏ giếng nước gốc đa, bỏ tấm áo vải nâu trầm, người lính nông dân khoác lên mình màu áo xanh bộ đội, tay bỏ cày cầm súng giết giặc trả thù cho quê hương. Sự khác nhau thứ hai của những người lính trong hai bài thơ là vẻ đẹp về ngoại hình.

Người lính Tây Tiến được nhà thơ Quang Dũng vẽ lên nét đẹp ngoại hình bằng bút pháp lãng mạn:

• "Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
• Quân xanh màu lá dữ oai hùm
• Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
• Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm"

Không chỉ khó khăn trên chiến trường chiến đấu, những câu chuyện về bệnh tật và nơi khí hậu khắc nghiệt cũng được đưa vào trong thơ của Quang Dũng.Căn bệnh đáng sợ khiến cả binh đoàn bị rụng hết tóc được Quang Dũng khai thác hết sức chân thực của người lính Tây tiến, dù khó khăn khắc nghiệt nhưng tinh thần chiến đấu chưa bao giờ kết thúc. Hình ảnh quân xanh màu lá là những hình ảnh gầy gò ốm nhưng không hề yếu mà vẫn dữ oai hùm. Mắt trừng gợi cho ta liên tưởng đến sự căm thù giặc của những anh hùng tây tiến. Những ánh mắt hiện lên lửa hy vọng và tinh thần chiến đấu oai hùng, không một chút phó mặc cho số phận, cũng có thể đó chính là sự thức trắng không ngủ được vì lo cho biên giới hoặc mở mắt để nhớ những bóng kiều thơm kia.

Khác với người lính Tây Tiến, người lính nông dân của Chính Hữu có vẻ đẹp ngoại hình với những nét mộc mạc hồn hậu. Đó là những miếng áo rách, quần vá:

• "Áo anh rách vai
• Quần tôi có vài mảnh vá
• Miệng cười buốt giá
• Chân không giày
• Thương nhau tay nắm lấy bàn tay!"

Hình tượng người lính trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu được tác giả viết với bút pháp hiện thực. Người lính hiện lên với tất cả các dáng vẻ chất phác lam lũ của người nông dân mặc áo lính. Họ là người của tứ xứ, của những làng quê nghèo đói gặp nhau trong lí tưởng cứu nước. Họ hiện lên không những giản dị mà chứa chan tình yêu thương. Ngoài dẫu dẫu có rét, quần áo dẫu có nát thì càng là cái cớ cho tình đồng chí trở nên keo sơn ấm áp hơn.

Ở Tây Tiến dù không có những câu thơ thể hiện trực tiếp tình cảm đồng chí của những người lính nhưng ta vẫn thấy lấp lánh một thứ tình cảm đẹp mà những người lính dành cho nhau, một thứ tình thân keo sơn đến lạ. Nó keo sơn đến mức người lính Tây Tiến nguyện:

• "Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
• Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”

Còn người lính nông dân được nhà thơ Chính Hữu miêu tả tình đồng chí một cách trực tiếp. Đối với họ tình đồng chí là những người không hẹn quen nhau, đều đến từ những nơi xa lạ nhưng:

• "Súng bên súng, đầu sát bên đầu
• Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ
• Đồng chí!"
• Hay
• “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay!
• Đêm nay rừng hoang sương muối
• Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
• Đầu súng trăng treo"

Chung nhau một cái chăn là một cặp đồng chí; áo anh rách vai, quần tôi có vài miếng vá là một cặp đồng chí; đêm nay giữa rừng hoang sương muối đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới là một cặp đồng chí. Lạ thay, súng và trăng cũng là một cặp đồng chí: Đầu súng trăng treo. Cặp đồng chí này nói về cặp đồng chí kia, nói được cái cụ thể và gợi đến vô cùng. Súng và trăng, gần và xa, Tôi với anh hai người xa lạ, Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau. Súng và trăng cứng rắn và dịu hiền. Súng và trăng, chiến sĩ và thi sĩ. Súng và trăng là biểu hiện cao cả của tình đồng chí.

Từ đây ta có thể thấy được những vẻ đẹp khác nhau của người lính thời kì kháng chiến chống Pháp qua hai bài thơ Tây Tiến và Đồng Chí. Bằng tài năng nghệ thuật của mình, Quang Dũng và Chính Hữu đã xây dựng những vẻ đẹp riêng cho những người lính của mình. Tuy nhiên, chính những nét điểm riêng ấy lại làm nên một nét đẹp chung cho người lính thời kì kháng chiến chống Pháp nói riêng và người lính Việt Nam nói chung. Dù họ có là ai, ở đâu, xuất thân như thế nào thì họ ra đi đều với mục tiêu bảo vệ đất nước, chọn hi sinh để đổi lấy hạnh phúc cho dân tộc. Họ ra đi với một lí tưởng cao đẹp:

• “ Rải rác biên cương mồ viễn xứ
• Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”
• “Đêm nay rừng hoang sương muối
• Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
• Đầu súng trăng treo”

Và vì thế Tây Tiến và Đồng Chí cũng như những tác phẩm văn học viết về người lính sẽ luôn là những tượng đài bất hủ hình ảnh người lính cụ Hồ trong lòng bạn đọc trong mỗi thế hệ công dân Việt Nam cũng như trong dòng chảy miên viễn của thời gian.

-TTT-