Khi học bài thao tác lập luận phân tích chúng ta sẽ nắm được mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích và sau đó ta sẽ biết phân tích một vấn đề xã hội hoặc văn học. chúng ta cùng đi tìm hiểu những vấn đề trên.
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích.
Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu bên dưới.
“Nhưng trong xã hội này, bẩn thỉu và bần tiện thì có lẽ không ai bằng Sở Khanh. Trong các nghề bất chính ngày xưa, có một cái nghề rất tồi tàn là…….. Nhân vật Sở Khanh hoàn thành bức tranh về các nhà chứa. nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này.”
1. Xác định nội dung ý kiến đánh giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh.
2. Để thuyết phục người đọc, tác giả đã phân tích ý kiến của mình như thế nào?
3. Chỉ ra sự kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn trích.
4. Kể them một số đối tượng phân tích trong các bài văn nghị luận( xã hội và văn học).
5. Anh (chị) hiểu thế nào là phân tích trong văn nghị luận? Những yêu cầu của thao tác này là gì?
Trả lời:
1. Nội dung ý kiến đánh giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh: Nhưng trong xã hội này, bẩn thỉu và bần tiện thì có lẽ không ai bằng Sở Khanh
2. Để làm sang tỏ luận điểm, tác giả đã phân tích ý kiến của mình:
- Sở Khanh làm cái nghề tồi tàn nhất trong cái nghề bất chính ngày xưa: nghề sống bám các thanh lâu, nghề làm chồng các gái điếm.
- Trong cái nghề này, Sở Khanh là cái đứa tồi tàn nhất: vờ làm nhà nho, làm hiệp khách, vờ yêu để kiếm chat, để đánh lừa.
- Sở Khanh đã lừa gạt một cách tàn nhẫn và vô liêm sĩ làm người đọc, dù hiền lành đến mấy cũng phải tức giận….
- Sở Khanh lừa nịp Kiều, còn trở mặt, mắng át Kiều….
3. Sự kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn trích:
- Câu mở đoạn nêu luận điểm bằng một ý khái quát
- Các câu tiếp theo nêu luận cứ để làm sang tỏ luận điểm bằng cách phân tích
- Hai câu cuối tổng hợp lại, nhấn mạnh them ý khái quát của luận điểm đã nêu.
4. Một số đối tượng phân tích trong các bài văn nghị luận:
- Thúy Kiều
- Lão Hạc
- Chí Phèo….
5. khái niệm:
- Lập luận phân tích là thao tác chia nhỏ đối tượng thanh các yếu tố bộ phận để xem xét rồi tổng hợp nhằm phát hiện ra bản chất của đối tượng.
- Yêu cầu của thao tác phân tích:
+ Xác định đúng luận cứ
+ Chia tách đúng nội dung theo từng khía cạnh
+ Tổng hợp nội dung
II. Cách phân tích
Đọc các đoạn trích để tìm hiểu cách phân tích:
Hãy lần lượt phân tích cách phân chia đối tượng trong mỗi đoạn trích trên.
Chỉ ra mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp được thể hiện trong mỗi đoạn trích.
Trả lời:
1. Đoạn trích 1:
a. Cách phân chia đối tượng:
- Tác giả đã chia nhỏ đối tượng thành từng mặt, từng bộ phận để tìm hiểu như sau:
+ tác dụng tốt của đồng tiền khi đồng tiền nằm trong tay người tốt
+ mặt tác hạ của đồng tiền…
+ đồng tiền đã thành một thế lực vạn năng
b. Mối quan hệ:
- Quan hệ giữa các bộ phận tạo nên đối tượng
- Quan hệ nhân quả
- Quan hệ giữa các đối tượng với các đới tượng liên quan
- Quan hệ giữa người phân tích với đối tượng phân tích
III. Luyện tập:
Câu 1. Các mối quan hệ trong các đoạn trích:
a. quan hệ giữa người phân tích với đối tượng phân tích
b. quan hệ giữa các bộ phận tạo nên đối tượng, quan hệ nhân quả
c. quan hệ giữa các đối tượng với các đối tượng có liên quan
Câu 2. phân tích vẻ đẹp của ngôn ngữ nghệ thuật trong Tự Tình II
- Đối tượng ở đây là vẻ đjep của ngôn ngữ nghệ thuật trong bài tự tình II
- Chia nhỏ đối tượng thành nhiều mặt để phân tích
+ ngôn ngữ thuần việt
+ ngôn ngữ có sức gợi tả và hàm chứa ý nghĩa
+ dung từ nhiều nghĩa
+dùng từ láy gợi cảm
- Các mặt này gắn bó hài hòa tạo nên một chỉnh thể ngôn ngũ hợp lí và một nghệ thuật đẹp.
Xem thêm: Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân (tiếp theo) lớp 11
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích.
Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu bên dưới.
“Nhưng trong xã hội này, bẩn thỉu và bần tiện thì có lẽ không ai bằng Sở Khanh. Trong các nghề bất chính ngày xưa, có một cái nghề rất tồi tàn là…….. Nhân vật Sở Khanh hoàn thành bức tranh về các nhà chứa. nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này.”
1. Xác định nội dung ý kiến đánh giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh.
2. Để thuyết phục người đọc, tác giả đã phân tích ý kiến của mình như thế nào?
3. Chỉ ra sự kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn trích.
4. Kể them một số đối tượng phân tích trong các bài văn nghị luận( xã hội và văn học).
5. Anh (chị) hiểu thế nào là phân tích trong văn nghị luận? Những yêu cầu của thao tác này là gì?
Trả lời:
1. Nội dung ý kiến đánh giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh: Nhưng trong xã hội này, bẩn thỉu và bần tiện thì có lẽ không ai bằng Sở Khanh
2. Để làm sang tỏ luận điểm, tác giả đã phân tích ý kiến của mình:
- Sở Khanh làm cái nghề tồi tàn nhất trong cái nghề bất chính ngày xưa: nghề sống bám các thanh lâu, nghề làm chồng các gái điếm.
- Trong cái nghề này, Sở Khanh là cái đứa tồi tàn nhất: vờ làm nhà nho, làm hiệp khách, vờ yêu để kiếm chat, để đánh lừa.
- Sở Khanh đã lừa gạt một cách tàn nhẫn và vô liêm sĩ làm người đọc, dù hiền lành đến mấy cũng phải tức giận….
- Sở Khanh lừa nịp Kiều, còn trở mặt, mắng át Kiều….
3. Sự kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn trích:
- Câu mở đoạn nêu luận điểm bằng một ý khái quát
- Các câu tiếp theo nêu luận cứ để làm sang tỏ luận điểm bằng cách phân tích
- Hai câu cuối tổng hợp lại, nhấn mạnh them ý khái quát của luận điểm đã nêu.
4. Một số đối tượng phân tích trong các bài văn nghị luận:
- Thúy Kiều
- Lão Hạc
- Chí Phèo….
5. khái niệm:
- Lập luận phân tích là thao tác chia nhỏ đối tượng thanh các yếu tố bộ phận để xem xét rồi tổng hợp nhằm phát hiện ra bản chất của đối tượng.
- Yêu cầu của thao tác phân tích:
+ Xác định đúng luận cứ
+ Chia tách đúng nội dung theo từng khía cạnh
+ Tổng hợp nội dung
II. Cách phân tích
Đọc các đoạn trích để tìm hiểu cách phân tích:
Hãy lần lượt phân tích cách phân chia đối tượng trong mỗi đoạn trích trên.
Chỉ ra mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp được thể hiện trong mỗi đoạn trích.
Trả lời:
1. Đoạn trích 1:
a. Cách phân chia đối tượng:
- Tác giả đã chia nhỏ đối tượng thành từng mặt, từng bộ phận để tìm hiểu như sau:
+ tác dụng tốt của đồng tiền khi đồng tiền nằm trong tay người tốt
+ mặt tác hạ của đồng tiền…
+ đồng tiền đã thành một thế lực vạn năng
b. Mối quan hệ:
- Quan hệ giữa các bộ phận tạo nên đối tượng
- Quan hệ nhân quả
- Quan hệ giữa các đối tượng với các đới tượng liên quan
- Quan hệ giữa người phân tích với đối tượng phân tích
III. Luyện tập:
Câu 1. Các mối quan hệ trong các đoạn trích:
a. quan hệ giữa người phân tích với đối tượng phân tích
b. quan hệ giữa các bộ phận tạo nên đối tượng, quan hệ nhân quả
c. quan hệ giữa các đối tượng với các đối tượng có liên quan
Câu 2. phân tích vẻ đẹp của ngôn ngữ nghệ thuật trong Tự Tình II
- Đối tượng ở đây là vẻ đjep của ngôn ngữ nghệ thuật trong bài tự tình II
- Chia nhỏ đối tượng thành nhiều mặt để phân tích
+ ngôn ngữ thuần việt
+ ngôn ngữ có sức gợi tả và hàm chứa ý nghĩa
+ dung từ nhiều nghĩa
+dùng từ láy gợi cảm
- Các mặt này gắn bó hài hòa tạo nên một chỉnh thể ngôn ngũ hợp lí và một nghệ thuật đẹp.
Xem thêm: Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân (tiếp theo) lớp 11
